منو
میدان نقش جهان اصفهان
میدان نقش جهان یکی از بزرگترین و زیباترین میدان های جهان است. این میدان که به میدان شاه یا میدان امام نیز معروف است در قلب شهراصفهان واقع شده است.
میدان شاه اصفهان در دوران صفوی
در قرن شانزدهم هجری، شاه عباس با ساخت میدان نقش جهان کمال و نبوغ معماران عصر صفوی را به نمایش گذاشت. این میدان باشکوه، منطقه‌ای چند منظوره برای برگزاری مراسم‌های مختلف، جشن‌های ملی و بازی‌های رقابتی بوده است که از مهمترین این مراسم‌ها میتوان به بازی چوگان اشاره کرد.
دیدنی های میدان نقش جهان
بناهای تاریخی موجود در چهار طرف میدان نقش جهان شامل عمارت عالی‌قاپودر ضلع غربی، مسجد شاه در ضلع جنوبی، مسجد شیخ لطف‌الله در ضلع شرقی و سردر قیصریه در ضلع شمالی میشوند. لازم به ذکر است که بازار بزرگ اصفهان که متعلق به دوران سلجوقی است در امتداد بازار سنتی قیصریه واقع شده است. درادامه، تصاویری از این اماکن تاریخی ارائه می‌دهیم و درباره ویژگی‌های بناهای تاریخی نام برده شده به ذکر جزئیات می‌پردازیم.
مسجد شیخ لطف الله اصفهان
در سال 1603، در زمان شاه عباس اول، ساخت بنایی زیبا و با شکوه در ضلع شرقی میدان توسط معمار ارشد آن زمان، محمدرضا اصفهانی، آغاز شد. این بنای عصر صفوی معماری و ویژگی‌های خاص خود را دارد به عنوان مثال دارای یک گنبد واحدی است که توسط اتاق‌های استراحت و مناطق خدماتی احاطه شده است، اما فاقد ویژگی‌های معمول مسجد مسلمانان مانند شبستان و مناره‌ها است. به این ترتیب ، بسیاری از معماران بر این باورند که شکل و فرم این مسجد بیش از آنکه به معماری سایر مسجدهای دوران صفوی نزدیک باشد به مقبره‌های ایرانی نزدیک است.
مسجد شیخ لطف الله شاهکار معماری صفوی
یکی دیگر از ویژگی‌های چشمگیر این بنا وجود کاشی‌های معرق نفیسی است که سرتاسر این بنا را پوشانده و هیچ قسمتی از مسجد بدون کاشیکاری باقی نمانده است. علاوه برآن وجود طرح‌های باورنکردنی، قالب‌های فیروزه‌ای، کتیبه‌های باشکوه و بارقه‌ی نوری که بر فضای درونی مسجد می‌تابد و ترکیب بی‌نظیری از رنگ و نور را به چشمان مخاطب هدیه می‌دهد همه وهمه معماری بی‌نظیر این بنا را ستودنی میکند، و این جزئیات ظریف حکایت ازهماهنگی معماری ایرانی دارد. نکته قابل توجه دیگر در باب این مسجد این است که برخلاف مسجد جامع (مسجد شاه) که برای عموم مردم در نظر گرفته شده بود، مسجد شیخ لطف‌الله برای خانواده سلطنتی ساخته شد و به این ترتیب تا سالیان زیادی، مسجد خصوصی به حساب می‌آمد. ساخت این مسجد در نیمه اول قرن یازده هجری، در سال ۱۰۱۱ هجری قمری (۱۶۰۲ میلادی) آغاز و هجده سال بعد در سال ۱۰۲۸ هجری قمری (۱۶۱۹ میلادی) به پایان رسید.
کاخ عالی قاپو اصفهان
عالی قاپو، عمارتی عظیم در ضلع غربی میدان نقش جهان که قدرت و اقندار حکومت صفوی را به نمایش گئاشته است. این عمارت با شکوه به دستور پادشاه وقت، شاه عباس اول ساخته و نقش و نگار زیبای آن توسط نقاش سلطنتی، رضا عباسی و شاگردانش صورت انجام شد. نقش و نگاری که از مناظر طبیعی و شخصیت های حقیقی الهام گرفته شده است. این کاخ مجلل علاوه بر کاشیکاری های زیبا درها و پنجره های با طراحی خاص به خود داشته اما تنها پنجره ای در طبقه سوم از دوران صفوی به یادگار مانده است.
علاقه شاه عباس صفوی به عالی قاپو
علاقه شاه عباس دوم به هنر و زیبایی نیز به شکوه و عظمت این بنا افزود. به دستور او تمامی سقف‌ها مزین به نقاشی شد و تمامی هجده ستون سرسرا آیینه کاری شد. ساخت کاخ عای قاپو 70 سال به طول انجامد و ماحصل آن عمارتی است در شش طبقه. عمارتی که نه تنها محل اقامت خاندان سلطنتی بود بلکه محل دیدار با پادشاهان و سفیران دیگر کشورها نیز به حساب می‌آمد. تدارکات مراسم‌های ملی چون جشن نوروز و رقابت‌های ورزشی چون بازی چوگان نیز در این کاخ صورت میگرفت و خاندان سلطنتی و مهمانانشان از ایوان عمارت به تماشای مراسم‌ها می نشستند. نام این عمارت گویای عظمت و شکوه آن است، بنابراین شرح جزئیات در بحث حاظر نمی‌گنجد. همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد کاخ در شش طبقه ساخته شد. هر کدام از این طبقات معماری، کاربری، و ویژگی‌های خاص خود را دارد که در مقالات آتی به شرح آن می‌پردازیم.
مسجد شاه عباس اصفهان
دیگر جاذبه میدان نقش جهان، مسجد شاه عباس است که با عنوان مسجد جامع نیز شناخته می‌شود. این مسجد که در ضلع جنوبی میدان واقع شده است بین سال‌های 1612 تا 1637 ساخته شد. برخلاف مسجد شیخ لطف الله، مسجد شاه عباس مسجدی برای عموم مردم بود که در آن علاوه بر اقامه‌ی نماز به فعالیت‌های اجتماعی می‌پرداختند.
مسجد جامع عباسی شاهکار معماری اسلامی
دو مسجد واقع شده در میدان نقش‌جهان نه تنها از شاهکارهای معماری اسلامی محسوب میشوند بلکه کاشیکاری‌های این دو مسجد وجه تمایز این دو بنا با سایر مساجد محسوب می‌شود. در کاشیکاری‌های مسجد جامع از هفت رنگ استفاده شده است. این کاشیکاری‌ها علاوه بر آنکه جنبه زیبایی شناسانه دارند به عنوان عایق‌هایی برای جلوگیری از نفوذ آب کاربرد دارند.
انحنای مسجد جامع روبه خانه خدا
نکته قابل توجه درباره این مسجد آن است که این بنا رو به مکه، قبله‌گاه مسلمانان ساخته شده است و به همین علت در زاویه‌ای 45 درجه نسبت به میدان قرار دارد. این انحراف 45 درجه‌ای از میدان قابل تشخیص نیست به دلیل آن که ورودی مسجد روبه میدان قرار دارد و تنها بعد از ورود به این بنا میتوان این انحراف را تشخیص داد. تحقیقات انجام شده درباره این بنا حاکی از آن است که نقش و نگارهای این بنا هر کدام استعاره‌ای از مفهومی عمیق است. به منظور بررسی معنا و مفهوم معماری و نقش و نگارهای این بنای باشکوه در مطلبی جداگانه به شرح جزئیات این بنا خواهیم پرداخت.
بازار قیصریه میدان نقش جهان
بازار قیصریه که به بازار بزرگ نیز معروف است در ضلع شمالی میدان نقش‌جهان واقع شده است و در حدود سال 1620 ساخته شده است. این بازار به عنوان بزرگترین مرکز تجاری عصر صفوی به حساب می‌آید که میدان نقش جهان را به بازار مهم دیگری بنام بازار عتیق متصل میکند. بازار عتیق بازاری قدیمی تر است که در عصر سلجوقیان ساخته شد. شاه عباس با امتداد بازار عتیق و ساخت بازار قیصریه، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان را در اصفهان ایجاد کرد. علاوه بر شاکله اصلی بازار، قیصریه شامل چندین تیمچه و سرا می‌شود که از مهم ترین آنه میتوان به سرای هارونی، نیماورد گلشن، مخلص، سماور سازان و مقصودبیک اشاره کرد. بنابراین هر خط بازار درست مانند یک درخت بزرگ است که چندین شاخه دارد. قیصریه بازاری بود که در ابتدای امر با حجره‌های فرش فروشی‌اش شناخته می‌شد، اما به مرور زمان سایر صنایع دستی نیز جای خود را در این بازار پیدا کردند.
بازار قیصریه، نمایشگاه تاریخ و فرهنگ اصفهان
بازار قیصری محلی است که تاریخ، فرهنگ، و معماری اصفهان را به نمایش گذاشته است. همانطورکه پبش تر به آن اشاره شد این بازار سراهای مختلفی در دل خود جای داده. در ادامه به معرفی دو مورد از آنها خواهیم پرداخت. یکی از مهمترین آنها بازار مسگرها است که همواره گردشگران زیادی را به خود جذب میکند چراکه علاوه بر خرید کالاهای مرغوب مسی میتوان شاهد مراحل ساخت آن بود. سرای محبوب دیگر، تیمچه ملک التجار است. سرایی با حیاطی زیبا که توسط حجره‌های متعدد احاطه شده. علاوه بر آن، این مجموعه یک رستوران سنتی سنتی را نیز در دل خود جای داده است. بنابراین اگر به دنبال یک رستوران کلاسیک برای یک روز خاص هستید، این رستوران می‌تواند یک گزینه عالی باشد که علاوه بر غذاهای سنتی اصفهان، غذای سایر مناطق ایران را نیز سرو میکند.
